Pojęcie stresu przedstartowego jest doskonale znane sportowcom. Stres czasami działa na naszą korzyść, dodaje energii, motywuje i pobudza do działania. Problem zaczyna się dopiero wtedy, gdy napięcie wymyka się spod kontroli i staje się tak wysokie, że zamiast pomagać, paraliżuje i rozprasza.

To, w jaki sposób stres przedstartowy wpływa na wykonanie zależy od tego, na ile potrafimy analizować sytuację oraz jakich technik i strategii używamy, aby poradzić sobie w trudnych momentach. Pierwszym krokiem na drodze do skutecznego radzenia sobie ze zbyt wysokim stresem przedstartowym jest rozpoznanie źródła powstawania myśli i przekonań powodujących wzrastanie napięcia.

Do najczęściej wymienianych przez sportowców źródeł stresu przedstartowego należą:

  • Brak wiary we własne umiejętności,
  • Skupianie uwagi na niewłaściwych aspektach wykonania,
  • Wysokie oczekiwania trenera, rodziców lub samego sportowca,
  • Presja wyniku,
  • Strach przed porażką,
  • Słaba rozgrzewka,
  • Strach przed kontuzją,
  • Wysoka ranga wydarzenia sportowego.

Dobrym sposobem na rozpoznanie źródła stresu przedstartowego jest założenie dziennika zawodów. Powinny znaleźć się w nim wszystkie istotne informacje dotyczące Twojego zachowania, myślenia i samopoczucia w dzień poprzedzający zawody oraz w dzień zawodów.

Oto przykładowe pytania, które pomogą w analizie stanu mentalnego przed i podczas zawodów: 1. Jak się czułem/am w dniu zawodów? 2. Jakie myśli powodowały wzrost napięcia i stresu przed startem? 3. Co powtarzałam/em sobie w myślach podczas rozgrzewki/przed startem? 4. Czy udało mi się skoncentrować podczas zawodów? 5. Jeśli nie, to o czym myślałem/am?

Wskazówka: ustal skalę, na przykład od 1 (słabo) do 5 (bardzo dobrze), według której ocenisz poszczególne aspekty swojego przygotowania. Ułatwi to szybką analizę wyników.

Systematycznie prowadzony dziennik zawodów pozwoli na lepsze zrozumienie dotychczasowych trudności w radzeniu sobie ze stresem oraz ułatwi psychologowi sportu, z którym współpracujesz, stworzenie planu treningu mentalnego dopasowanego do Twoich potrzeb i wymagań.

W kolejnych artykułach przybliżę niektóre strategie i techniki radzenia sobie ze stresem przedstartowym.

Pozdrawiam serdecznie Dominika Kupciw Psycholog sportu i aktywności fizycznej www.sppcoach.com

Autorka STREFY MENTALNEJ jest absolwentką studiów magisterskich na kierunku psychologii sportu i aktywności fizycznej na Bangor University w Wielkiej Brytanii. Dotychczas współpracowała ze sportowcami i trenerami m.in. takich dyscyplin, jak boks amatorski, judo, snowboard cross, narciarstwo biegowe, gimnastyka artystyczna, lekkoatletyka czy piłka nożna. Od ponad roku współpracuje ze sportowcami i trenerami na Podbeskidziu.